Εγχειρίδιο Θεραπείας Πόνου

Ο παραδοσιακός τρόπος ιατρικής προσέγγισης ασθενών που υποφέρουν από πόνο έχει μεταβληθεί ριζικά τα τελευταία χρόνια, χάρη στην πρόοδο που έχει σημειωθεί, ιδιαίτερα στο πεδίο της νευροβιολογίας του πόνου. Σήμερα υπάρχει πλέον δομημένος τρόπος λήψης ιατρικού ιστορικού με βάση το οποίο μπορεί να διαγνωστεί η αιτία και η μορφή του πόνου των ασθενών. Η θεραπευτική παρέμβαση δεν περιορίζεται εξάλλου μόνο στη χορήγηση κλασικών αναλγητικών φαρμάκων, για τα οποία υπήρχαν ελλιπείς γνώσεις σχετικά με την ορθή χρήση τους, αλλά περιλαμβάνει πλέον και άλλες επιλογές, όπως η εφαρμογή ΤENS, νευρικών αποκλεισμών, ψυχολογικής θεραπείας, φυσικοθεραπείας και άλλων ειδικών θεραπευτικών παρεμβάσεων, που διενεργούνται σε εξειδικευμένα κέντρα ή ιατρεία θεραπείας πόνου. Το παρόν βιβλίο επιχειρεί να παρουσιάσει τις βασικές γνώσεις που είναι χρήσιμες σήμερα για τη διάγνωση του πόνου, την ορθή χρήση των αναλγητικών και μη αναλγητικών φαρμάκων στη θεραπεία του και την ενημέρωση για τη διαθεσιμότητα άλλων θεραπευτικών επιλογών.

Ο πόνος είναι ένα πολύπλοκο και πολυδιάστατο συνειδητό βίωμα. Είναι μια πολύ δυσάρεστη εμπειρία που βιώνει ένας ασθενής, όταν βρίσκεται σε ποικίλες οξείες ή χρόνιες νοσηρές καταστάσεις. Η αποτελεσματική ιατρική αντιμετώπισή του αναγνωρίζεται πλέον ως θεμελιώδες στοιχείο της ποιοτικής ιατρικής περίθαλψης των ασθενών, στην οποία κάθε ιατρός έχει την υποχρέωση να ανταποκριθεί. Τα νέα δεδομένα της νευροβιολογίας αποκαλύπτουν ότι ο πόνος μπορεί να μετατραπεί από μια διαδικασία προσαρμογής του οργανισμού σε μια κατάσταση καταστροφικής νόσου. Επίσης, αποκαλύπτουν ότι τα σήματα και τα συμπτώματα του χρόνιου πόνου μπορεί να είναι αναστρέψιμα, αν εφαρμοστεί έγκαιρα μια αποτελεσματική θεραπεία του οξέος πόνου. Παρόλα αυτά, η ανεπαρκής θεραπεία του πόνου στη σημερινή ιατρική πρακτική είναι διαδεδομένη. Προσφάτως, το ζήτημα της θεραπείας του πόνου έχει περιληφθεί στα αντικείμενα της βασικής ιατρικής εκπαίδευσης. Έτσι, η εκπαίδευση στη θεραπεία του πόνου αποτελεί για τη νεαρότερη γενιά των ιατρών, το πρώτο σημαντικό βήμα στη βελτίωση της παρεχόμενης ιατρικής περίθαλψης και της αποτροπής της καταστροφικής νόσου του χρόνιου πόνου. Ακόμη όμως και πολλοί κλινικοί ιατροί κάθε ιατρικής ειδικότητας που δεν είναι ειδικοί στη θεραπεία του πόνου, αλλά ασχολούνται σε καθημερινή βάση με ασθενείς που υποφέρουν από οξύ ή χρόνιο πόνο, έχουν ανάγκη πληροφόρησης για τα καινούρια δρώμενα στο πεδίο της αποτελεσματικής θεραπείας του πόνου. Μια τέτοια ενημέρωση είναι χρήσιμη όχι μόνο για την αυτόνομη διενέργεια αποτελεσματικής αντιμετώπισης του πόνου, αλλά μπορεί να τους παράσχει και τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να συνεργασθούν αρμονικά με άλλους, πιο εξειδικευμένους συναδέλφους στην εφαρμογή ειδικών τεχνικών για τη θεραπεία της δύσκολης νόσου του χρόνιου πόνου. Το παρόν βιβλίο έρχεται να καλύψει τούτη την προαναφερόμενη ανάγκη. (...) (ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
Ι. Φυσιολογία και παθοφυσιολογία του πόνου
1. Ορισμός και τύποι του πόνου
Ο ορισμός του πόνου
Τύποι του πόνου
2. Μηχανισμός του πόνου
Νευροφυσιολογική οδός του πόνου
Οι αλγοϋποδοχείς
Χημικοί μεσολαβητές του πόνου
Κεντρική ρύθμιση της εμπειρίας του πόνου
Αλγαισθητικός πόνος
Νευροπαθητικός πόνος
Πόνος συμπαθητικής προέλευσης
ΙΙ. Ιατρική εκτίμηση του ασθενούς με πόνο
3. Ιατρικό ιστορικό και κλινική ιατρική εξέταση
Ιατρικό ιστορικό
Κλινική ιατρική εξέταση
Μέτρηση και καταγραφή του πόνου
III. Διαθέσιμα εργαλεία της θεραπείας του πόνου
4. Φάσμα των διαθέσιμων εργαλείων θεραπείας του πόνου
Φαρμακευτική θεραπεία του πόνου
Οπιοειδή αναλγητικά φάρμακα
Επικουρικά αναλγητικά
5. Αναισθησία λογικά εργαλεία θεραπείας του πόνου
Η χρησιμότητα του νευρικού αποκλεισμού στη θεραπεία του πόνου
Τύποι του νευρικού αποκλεισμού με τοπικό αναισθητικό
Ενδείξεις για τον νευρικό αποκλεισμό με τοπικό αναισθητικό
Περιοχές εφαρμογής του νευρικού αποκλεισμού με τοπικό αναισθητικό
Επιπλοκές του νευρικού αποκλεισμού
Επισκληρίδια ή υπαραχνοειδής έγχυση άλλων αναλγητικών φαρμάκων
Διήθηση των σημείων πυροδότησης με τοπικό αναισθητικό
Αποκλεισμός του συμπαθητικού νεύρου
Ενδοφλέβια περιοχική αναλγησία με άλλα αναλγητικά φάρμακα
Νευρόλυση στη θεραπεία του πόνου
Θερμική τεχνική
Νευροπηξία με ραδιοκύματα
6. Νευροχειρουργικά εργαλεία της θεραπείας του πόνου
Αποσυμπίεση νεύρων
Καταστροφή νευρώνων
Κεντρικός νευρικός ερεθισμός
Ενδοεγκεφαλικός ερεθισμός
7. Φυσικές θεραπευτικές διαδικασίες και φυσιοθεραπεία
Βελονισμός
Υδροθεραπεία
Διάφορες λαϊκές ιατρικές θεραπείες του πόνου
Διαδερμικός ηλεκτρικός νευροερεθισμός (TENS)
Εφαρμογή ψύχους στη θεραπεία του πόνου
Εφαρμογή θερμότητας
Φυσιοθεραπεία
8. Ψυχολογικά εργαλεία θεραπείας του πόνου
Ψυχολογία στον κύκλο του πόνου
Τεχνικές της ψυχολογικής θεραπείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΤΟΥ ΟΞΕΟΣ ΠΟΝΟΥ
9. Επιλεγμένα σύνδρομα του οξέος πόνου και η θεραπευτική αγωγή τους
Αρχές της θεραπείας του οξέος πόνου
Κατάγματα πλευρών
Οξεία παγκρεατίτιδα
Οξεία κεφαλαλγία
Οξεία ημικρανία
Οξεία αθροιστική κεφαλαλγία
Οξύς έρπητας ζωστήρας
Οξεία οσφυαλγία
Οξύς πόνος του αυχένα και των ώμων
Έγκαυμα
Οξεία περικαρδίτιδα
Οξύς κολικός πόνος
Οξύς ισχαιμικός πόνος
Οξύς πόνος στην εγκυμοσύνη ή στη λοχεία
Οξύς πόνος σε ασθενείς με νόσο εξάρτησης
Οξύς πόνος σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια
Οξύς πόνος σε ασθενείς με νόσο ήπατος
Οξύς πόνος σε ασθενείς με αποφρακτική πνευμονοπάθεια
Οξύς πόνος σε ασθενείς με νόσο έλκους
Οξύς πόνος σε επείγοντα περιστατικά
Οξύς πόνος σε παιδιατρικούς ασθενείς
Μετεγχειρητικός πόνος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΟΥ ΠΟΝΟΥ
10. Επιλεγμένα σύνδρομα του χρόνιου πόνου και η θεραπευτική αγωγή τους
Αρχές της θεραπείας του χρόνιου πόνου
Περιφερικός νευροπαθητικός πόνος
Αντανακλαστική συμπαθητική μυϊκή δυστροφία και νόσος του Sudeck (CRPS-1 και CRPS-2)
Πόνος του μέλους-φάντασμα
Μεθερπητική νευραλγία
Σύνδρομα παγίδευσης νεύρων
Ημικρανία
Κεφαλαλγία τύπου τάσεως
Αθροιστική κεφαλαλγία
Κεφαλαλγία από λήψη ή στέρηση φαρμάκων
Προσωπαλγία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ' ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΥ ΠΟΝΟΥ
11. Αρχές της θεραπείας του καρκινικού πόνου
Καρκινικός πόνος των ενήλικων ασθενών
Καρκινικός πόνος των παιδιατρικών ασθενών
Βιβλιογραφία