Κλινικά & Εργαστηριακά Ευρήματα Νόσων του Ουροποιητικού

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Υποκειμενικά ενοχλήματα ασθενών με προβλήματα του ουροποιητικού
1.1. Νεφροί-Ουρητήρες
1.1.1. Πόνος
1.2. Ουροδόχος κύστη
1.3. Προστάτης-Ουρήθρα
1.4. Υποκειμενικά ενοχλήματα ουροποιητικού
1.5. Πυρετός με φρίκια και ρίγος
1.6. Ναυτία-Έμετοι
1.7. Ηλεκτρολυτικές διαταραχές σε νεφροπάθειες και νευρολογικές εκδηλώσεις
1.8. Κεφαλαλγία και υπέρταση
1.9. Ρινορραγία (επίσταξη) και υπέρταση
1.10. Κράμπες, ανήσυχα πόδια, μουδιάσματα
1.10.1. Κράμπες
1.10.2. Ανήσυχα πόδια
1.10.3. Μουδιάσματα
2. Αντικειμενικά ευρήματα νόσων του ουροποιητικού
2.1. Νεφροί
2.1.1. Σημείο Giordano
2.1.2. Ψηλάφηση νεφρών
2.2. Προστάτης
2.2.1. Αντικειμενικά ευρήματα
2.3. Ουροδόχος κύστη
2.3.1. Ψηλάφηση-Επίκρουση
2.4. Οίδημα
2.4.1. Παθογένεια
2.4.2. Διάγνωση-Διαφορική διάγνωση
2.4.3. Εργαστηριακός έλεγχος
2.4.4. Θεραπεία
2.5. Οίδημα οπτικής θηλής
2.5.1. Υπονατριαιμία και οίδημα οπτικής θηλής
2.5.2. Κακοήθης υπέρταση και οίδημα οπτικής θηλής
2.6. Αναπνοή Kussmaul
2.7. Ευρήματα βυθοσκόπησης (Υπέρτασης-Σακχαρώδη διαβήτη)
2.7.1. Αρτηριακή υπέρταση
2.7.2. Σακχαρώδης διαβήτης
2.8. Δερματικές εκδηλώσεις νεφρικών νόσων και εκδηλώσεις από τα νύχια
2.8.1. Δέρμα
2.8.2. Νύχια
2.9. Κλινικές εκδηλώσεις ηλεκτρολυτικών και οξεοβασικών διαταραχών
2.10. Εκτίμηση ογκαιμίας ασθενούς

ix2.10.1. Αφυδάτωση-Υπογκαιμία-Υπερυδάτωση
2.10.2. Πίεση στην έσω σφαγίτιδα φλέβα
2.10.3. Τρόπος εκτίμησης της ογκαιμίας ασθενούς
2.11. Άλλα συμπτώματα και ευρήματα νεφροπαθειών
2.11.1. Αποπροσανατολισμός-Θόλωση διάνοιας-Σύγχυση-Επιληπτικές κρίσεις
3. Εργαστηριακά ευρήματα
3.1. Ούρα
3.1.1. Δεδομένα της γενικής εξέτασης των ούρων
3.1.1.1. Φυσικά ευρήματα
3.1.1.1.1. Οσμή
3.1.1.1.2. Χρώμα
3.1.1.1.3. Διαύγεια-Θολερότητα ούρων
3.1.1.1.3.1. Διαφορική διάγνωση
3.1.1.1.4. Ειδικό βάρος-Ωσμωτικότητα
3.1.1.2. Χημική ανάλυση ούρων
3.1.1.2.1. pH ούρων
3.1.1.2.2. Νιτρικά-Νιτρώδη
3.1.1.2.3. Λεύκωμα
3.1.1.2.4. Κετονουρία
3.1.1.2.5. Αιμοσφαιρινουρία
3.1.1.2.6. Χολερυθρινουρία
3.1.1.2.7. Γλυκοζουρία
3.1.2. Μικροσκοπική εξέταση
3.1.2.1. Κύτταρα
3.1.2.2. Επιθήλια
3.1.2.3. Κύλινδροι
3.1.2.4. Κρύσταλλοι
3.1.2.4.1. Είδη κρυστάλλων
3.1.2.4.2. Κλινική σημασία κρυστάλλων
3.1.2.5. Βακτηριδιουρία
3.1.3. Συμβολή της γενικής ούρων στην κλινική διάγνωση νεφροπαθειών
3.1.3.1. Εισαγωγή
3.1.3.2. Αυτόματοι αναλυτές εξέτασης ούρων
3.1.3.3. Λήψη δείγματος ούρων
3.1.3.4. Βιοδείκτες και ευρήματα γενικής ούρων
3.1.4. Αφρίζοντα ούρα
3.1.4.1. Φυσιολογικές αιτίες
3.1.4.2. Παθολογικές αιτίες
3.1.5. Πυουρία
3.1.5.1. Βακτηριουρία-Πυουρία
3.1.5.1.1. Ασυμπτωματική βακτηριουρία
3.1.5.1.1.1. Ασυμπτωματική βακτηριουρία σε διαβητικούς
3.1.5.1.1.2. Ασυμπτωματική βακτηριουρία στην εγκυμοσύνη
3.1.5.1.1.3. Ασυμπτωματική βακτηριουρία σε ηλικιωμένους

x3.1.5.2. Βακτηριουρία και καθετηριασμοί-Κυστεοσκοπήσεις
3.1.5.3. Στείρα πυουρία
3.1.5.3.1. Εργαστηριακή διερεύνηση
3.1.5.3.2. Διάγνωση
3.1.5.4. Πυουρία σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς
3.1.6. Αιματουρία
3.1.6.1. Εισαγωγή
3.1.6.2. Μακροσκοπική αιματουρία
3.1.6.3. Μικροσκοπική αιματουρία
3.1.6.4. Ακανθοκύτταρα
3.1.6.5. Διερεύνηση αιματουρίας
3.1.6.5.1. Εργαστηριακός έλεγχος
3.1.6.5.2. Ακτινολογικός έλεγχος
3.1.6.5.3. Κυτταρολογική εξέταση-Κυστεοσκόπηση
3.1.6.6. Κίνδυνοι που απορρέουν από τον έλεγχο ασθενών με αιματουρία
3.1.6.7. Ποιος είναι ο κατάλληλος γιατρός για τον κάθε ασθενή;
3.1.6.8. Σχέση αιματουρίας και ΧΝΝ
3.1.6.9. Ποια πρακτική ακολουθείται σήμερα στις ΗΠΑ σε αιματουρία
3.1.7. Λευκωματουρία
3.1.7.1. Εισαγωγή
3.1.7.2. Παθοφυσιολογία της λευκωματουρίας
3.1.7.3. Μηχανισμοί λευκωματουρίας
3.1.7.4. Είδη λευκωματουρίας
3.1.7.4.1. Επίμονη λευκωματουρία
3.1.7.4.2. Παροδική και ορθοστατική λευκωματουρία
3.1.7.4.3. Λευκωματουρία ουρολοιμώξεων
3.1.7.4.4. Λευκωματουρία σε παιδιά
3.1.7.5. Τρόποι εκτίμησης της λευκωματουρίας
3.1.7.6. Συμβολή του εργαστηρίου στη διερεύνηση της λευκωματουρίας
3.1.7.7. Κλινικά ευρήματα
3.1.7.8. Διάγνωση
3.1.7.9. Σημασία της λευκωματουρίας-Πρόγνωση
3.1.8. Αμινοξυουρία
3.1.8.1. Φαινυλκετονουρία
3.1.8.2. Σύνδρομο Fanconi
3.1.8.3. Κυστινουρία
3.1.8.4. Νόσος οσμής ούρων σαν σιρόπι σφενδάμου (MSUD)
3.1.8.5. Ομοκυστεϊνουρία
3.2. Αίμα
3.2.1. Γενική αίματος
3.2.1.1. Αιματοκρίτης-Ερυθροποιητίνη
3.2.1.2. Επίπεδα σιδήρου
3.2.1.3. Θεραπεία αναιμίας νεφρικών νόσων
3.2.2. Η σημασία ποικίλων δεικτών της φλεγμονής σε νεφρικά και άλλα νοσήματα
3.2.2.1. Λευκοκυττάρωση

xi10.3. Κίνδυνος επιβάρυνσης νεφρικής λειτουργίας σε ηλικιωμένους
10.4. Χορήγηση φαρμάκων σε ηλικιωμένους με ΧΝΝ
10.5. Δίαιτα ΧΝΝ ηλικιωμένων
10.6. Κολπική μαρμαρυγή υπό αντιπηκτικά και ηλικιωμένοι με μειωμένο GFR
10.7. Εξωνεφρική κάθαρση ηλικιωμένων
11. Νεφρωσικό σύνδρομο
11.1. Ορισμός
11.2. Αίτια
11.3. Κλινική εικόνα
11.4. Επιπλοκές
11.4.1. Λοιμώξεις
11.4.2. Θρομβώσεις
11.4.3. ΟΝΒ
11.4.4. Αναιμία
11.4.5. Υπασβεστιαιμία
11.4.6. Υποθυρεοειδισμός
11.5. Εργαστηριακά ευρήματα
11.6. Θεραπεία
12. Οξεία νεφρική βλάβη
12.1. Ορισμός-Ταξινόμηση
12.2. Συχνότητα
12.3. Αίτια
12.4. Παράγοντες κινδύνου
12.5. Παθοφυσιολογία
12.6. Κλινική εικόνα
12.7. Εργαστηριακά ευρήματα
12.8. Διάγνωση
12.9. Πρόγνωση-Εξέλιξη-Ανάκτηση νεφρικής λειτουργίας
12.10. Κόστος
12.11. Επιπτώσεις
12.12. Θεραπεία
13. Οξεία επί χρόνιας νεφρική ανεπάρκεια
13.1. Συχνότητα
13.2. Παθοφυσιολογία
13.3. Προδιαθεσικοί παράγοντες
13.4. Κλινική εικόνα-Εργαστηριακά ευρήματα
13.5. Διάγνωση-Διαφορική διάγνωση
13.6. Πορεία νόσου-Πρόγνωση
13.7. Επιπτώσεις
13.8. Πρόληψη
13.9. Θνητότητα
13.10. Θεραπεία

xiv14. Διαφορική διάγνωση οξείας από χρόνια νεφρική νόσο
14.1. Εισαγωγή
14.2. Ιστορικό
14.3. Κλινική εικόνα-Ευρήματα
14.4. Εργαστηριακά ευρήματα
14.5. Ακτινολογικός έλεγχος
14.5.1. Υπερηχοτομογράφημα νεφρών
14.6. Διαφορική διάγνωση
15. Κύηση και νεφρός
15.1. Εισαγωγή
15.2. Φυσιολογικές μεταβολές του νεφρού στην κύηση
15.3. Δοκιμασίες νεφρικής λειτουργίας
15.4. Ουρολοιμώξεις
15.5. Αρτηριακή υπέρταση
15.6. Οξεία νεφρική βλάβη
15.7. Κύηση σε διάφορες καταστάσεις
15.7.1. Σε ΧΝΝ
15.7.2. Σε νεφρωσικό σύνδρομο
15.7.3. Σε γυναίκα με διαβητική νεφροπάθεια
15.7.4. Σε αιμοκαθαιρόμενη ασθενή
15.7.5. Σε μεταμοσχευμένες γυναίκες
15.8. Όγκοι ουροποιητικού και εγκυμοσύνη
15.9. Νεφρολιθίαση και κύηση
15.10. Χρήση φαρμάκων στην κύηση
16. Καρκίνος νεφρού
16.1. Εισαγωγή
16.2. Επιδημιολογία
16.3. Παράγοντες κινδύνου
16.4. Ταξινόμηση
16.5. Σταδιοποίηση
16.6. Κλινική και εργαστηριακή εικόνα
16.7. Διάγνωση
16.8. Διαφορική διάγνωση
16.9. Πρόγνωση-Επιβίωση
16.10. Θεραπεία
17. Καρκίνος ουροδόχου κύστεως
17.1. Εισαγωγή
17.2. Ανατομία
17.3. Παράγοντες κινδύνου
17.4. Κλινικές εκδηλώσεις
17.5. Σταδιοποίηση-Είδη καρκίνου
17.6. Διάγνωση

xvΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΕΣ
ADH Αντιδιουρητική ορμόνη, Βαζοπρεσσίνη
AGEs Advanced glycation end products
AG-II Aγγειοτενσίνη-ΙΙ
ANP Κολπικό νατριουρητικό πεπτίδιο
ARB Αναστολέας των ΑΤ-1 υποδοχέων της αγγειοτενσίνης-ΙΙ
ARIC Atherosclerosis Risk in Communities
ATG Αντι-θυμοκυτταρική σφαιρίνη
AUA Αμερικανική Ουρολογική Ένωση
BCG Βάκιλος Calmette-Guérin
BNP Brain natriuretic peptide
BTA Blumder Tumor Antigen
CEA Καρκινοεμβρυικό αντιγόνο
CHS Μελέτη Καρδιαγγειακής Υγείας
CK Κρεατινική κινάση
CRP C-αντιδρώσα πρωτεΐνη
CT Αξονική τομογραφία
CUETO Ισπανική Ουρολογική Ένωση Ογκολογικής Θεραπείας
DDAVP Δεσμοπρεσσίνη
DMPA Ντεπό οξική μεδροξυ-προγεστερόνη
DMSA Διμερκαπτοσουκινικό οξύ
EFSA European Food Safety Authority
ENaC Εpithelial Sodium Channel
EORTC Ευρωπαϊκός Οργανισμός Έρευνας και Θεραπείας του Καρκίνου
EPHESUS Eplerenone Post-Acute Myocardial Infarction Heart Failure Efficacy and
Survival Study
ESCAPE Evaluation Study of Congestive Heart Failure and Pulmonary Artery
Catheterization Effectiveness
ESMO Ευρωπαϊκή Ογκολογική Εταιρεία
FDA Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων
FDG-PET Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων
FENa+ Κλασματική απέκκριση νατρίου
FGF-23 Αυξητικός παράγοντας των ινοβλαστών-23
FST Furosemide stress test
GFR Ρυθμός σπειραματικής διήθησης
HbA1c Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη
HELLP Hemolysis, Elevated Liver Enzymes, Low Platelets count
HIF Ηypoxia Induced Factor
HIV Ιός επίκτητης ανοσοανεπάρκειας
HIK Μονάδες Hounsfield
IDSA Εταιρεία Λοιμωδών Νόσων της Αμερικής
IGF-1 Insulin-like Growth Factor-1
IGFBP-7 Insulin-like Growth Factor Binding Protein 7
IL-18 Ιντερλευκίνη-18
ILK Συνδεδεμένη με ιντεγρίνη κινάση
KIM-1 Kidney Injury Molecule-1
xviiL-FABP Liver-type Fatty Acid-Binding Protein
LPL Λιποπρωτεϊνική λιπάση
LPS Λιποπολυσακχαρίδη
MMF Mycophenolate Mofetil
MRI Μαγνητικός συντονισμός
MSUD Νόσος ούρων οσμής σαν σιρόπι σφενδάμου
Mtor Στόχος της ραπαμυκίνης των θηλαστικών
NGAL Neutrophil Gelatinase Associated Lipocalin
NMP-22 Nuclear Matrix Protein-22
NMP Nuclear Matrix Protein
NOS Συνθετάση του ΝΟ
Nrf2 Nuclear factor erythroid 2-related factor 2
NSAIDs Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
OKT3 Ορθο-κλωνικά αντισώματα
PAF Ενεργοποιημένος αιμοπεταλιακός παράγοντας
PAI-1 Αναστολέας του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου-1
PCA3 Prostate Cancer Antigen 3
PGE2 Προστακυκλίνη
PIGF Επαγόμενος από τον πλακούντα αυξητικός παράγοντας
PPI Αναστολέας αντλίας πρωτονίων
PPT Χρόνος μερικής θρομβοπλαστίνης
PSA Prostate Specific Antigen ή προστατικό αντιγόνο
PTH Παραθορμόνη
RBF Νεφρική ροή αίματος
RDW Εύρος κατανομής ερυθρών
ROMK Renal Outer Medullary Potassium
RRI Δείκτης νεφρικής αντίστασης
SEng Συνεργικής διαλυτή ενδογλίνη
sFlt1 Διαλυτός fms-που μοιάζει με την τυροσινική κινάση-19
SGLT2 Μεταφορέας γλυκόζης-νατρίου-2
SGPT Γλουταμινική τρανσαμινάση
SOLVD Studies of Left Ventricular Dysfunction
Spiral CT scan Σπειροειδής αξονική τομογραφία
SpO2 Κορεσμός Hb με παλμικό οξύμετρο
TBG Thyroid-Binding Globulin
TGF Tubuloglomerular Feedback
TGF-β Transforming Growth Factor-β ή μεταμορφωτικός αυξητικός παράγοντας-β
TIBC Σιδηροδεσμευτική ικανότητα
TIMP-2 Tissue Inhibitor of Metalloproteinase-2
TNF-α Καχεκτίνη
TonEBP Tonicity-responsive Enhancer-Binding Protein
TRPC Transient Receptor Potential Cation
TSAT Κορεσμός τρανσφερρίνης
TSH Thyroid Stimulating Hormone
VEGF Vascular Endothelial Growth Factor ή Αγγειακός ενδοθηλιακός
αυξητικός παράγοντας
VEGF-C Vascular Endothelial Growth Factor C
xviiiΕΛΛΗΝΙΚΕΣ
ΑΕΕ Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
α-ΜΕΑ Αναστολέας ενζύμου μετατροπής της αγγειοτενσίνης
β-HCG β-χοριακή γοναδοτροπίνη
ΕΝΥ Εγκεφαλονωτιαίο υγρό
ΚΝΣ Κεντρικό νευρικό σύστημα
ΚΦΠ Κεντρική φλεβική πίεση
ΜΕΘ Μονάδα εντατικής θεραπείας
ΜΣΑΦ Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
ΝΟ Νιτρικό οξείδιο
ΝΟΚ Νεφρών, ουρητήρων, κύστεως
ΟΝΒ Οξεία νεφρική βλάβη
ΠΟΥ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
ΡΑΑ Ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης
ΣΝΣ Συμπαθητικό νευρικό σύστημα
Τ3 Τριϊωδοθυρονίνη
ΤΕΠ Τμήμα επειγόντων περιστατικών
ΤΚΕ Ταχύτητα καθιζήσεως ερυθρών
ΧΑΠ Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
ΧΝΝ Χρόνια νεφρική νόσος
ΧΝΝΤΣ Χρόνια νεφρική νόσο τελικού σταδίου
xix

17
Αντικειμενικά ευρήματα
νόσων του ουροποιητικού
Περιεχόμενα
2.1. Νεφροί
2.1.1. Σημείο Giordano
2.1.2. Ψηλάφηση νεφρών
2.2. Προστάτης
2.2.1. Αντικειμενικά ευρήματα
2.3. Ουροδόχος κύστη
2.3.1. Ψηλάφηση-Επίκρουση ουροδόχου κύστεως
2.4. Οίδημα
2.4.1. Παθογένεια
2.4.2. Διάγνωση-Διαφορική διάγνωση
2.4.3. Εργαστηριακός έλεγχος
2.4.4. Θεραπεία
2.5. Οίδημα οπτικής θηλής
2.5.1. Υπονατριαιμία και οίδημα οπτικής θηλής
2.5.2. Κακοήθης υπέρταση και οίδημα οπτικής θηλής
2.6. Αναπνοή Kussmaul
2.7. Ευρήματα βυθοσκόπησης (Υπέρτασης-Σακχαρώδη διαβήτη)
2.7.1. Αρτηριακή υπέρταση
2.7.2. Σακχαρώδης διαβήτης
2.8. Δερματικές εκδηλώσεις νεφρικών νόσων και εκδηλώσεις από τα νύχια
2.8.1. Δέρμα
2.8.2. Νύχια
2.9. Κλινικές εκδηλώσεις ηλεκτρολυτικών και οξεοβασικών διαταραχών
2.10. Εκτίμηση ογκαιμίας ασθενούς
2.10.1. Αφυδάτωση-Υπογκαιμία-Υπερυδάτωση
2.10.2. Πίεση στην έσω σφαγίτιδα φλέβα
2.10.3. Τρόπος εκτίμησης της ογκαιμίας ασθενούς
2.11. Άλλα συμπτώματα και ευρήματα νεφροπαθειών
2.11.1. Αποπροσανατολισμός-Θόλωση διάνοιας-Σύγχυση-Επιληπτικές κρίσεις

218Κλινικά και Εργαστηριακά Ευρήματα Νόσων του Ουροποιητικού
• Το σημείο Giordano είναι θετικό σε ασθενείς με
περινεφρική λοίμωξη (περινεφρικό απόστημα),
πυελονεφρίτιδα, αλλά και σε νεφρολιθίαση με
υδρονέφρωση
• Είναι προφανές ότι το σημείο Giordano είναι
θετικό ετερόπλευρα (αφού οι νόσοι που ευθύ-
νονται για το θετικό αποτέλεσμα είναι συνήθως
ετερόπλευρες)
• Στη δακτυλική εξέταση του προστάτη με υπερ-
τροφία αυτός διαπιστώνεται διογκωμένος
(εκτός αν πρόκειται για υπερτροφία του μέσου
λοβού), με ομαλό περίγραμμα
• Εργαστηριακά η ουρομετρία παρέχει πληρο-
φορίες για τη δυσκολία με την οποία ανοίγει ο
σφιγκτήρας της ουροδόχου κύστεως
• Το βάρος ενός ασθενούς πρέπει να αυξηθεί
σχεδόν κατά 10% για να γίνει εμφανές το περι-
φερικό οίδημα
• Οίδημα που εμφανίστηκε σε λιγότερο από 72
ώρες αποδίδεται με μεγάλη πιθανότητα σε
φλεβοθρόμβωση (αν είναι επώδυνο ενισχύεται
η διάγνωση αυτή)
• Το οίδημα που βελτιώνεται με την κατάκλιση
πρέπει να είναι λεμφικής ή φλεβικής ανεπάρ-
κειας
• Το νεφρικό οίδημα είναι ωχρό και ανώδυνο.
Διαπιστώνεται πρώτα στο χαλαρό ιστό της
οφθαλμικής κόγχης, στα βλέφαρα, το πρόσωπο,
τα χέρια, το όσχεο ή το αιδοίο, ενώ η αυξημένη
περιεκτικότητα των χώρων αυτών σε λευκώ-
ματα δεν επιτρέπει την ταχεία υποχώρησή του
• Η διαφορά του οιδήματος της καρδιακής ανε-
πάρκειας από εκείνο του νεφρωσικού συνδρό-
μου είναι το γεγονός ότι αυτό της καρδιακής
ανεπάρκειας δεν εμφανίζεται ποτέ στα βλέφα-
ρα (διότι οι ασθενείς δεν μπορούν να κατακλι-
θούν εξαιτίας της δύσπνοιας)
• Στην υπονατριαιμία το οίδημα της θηλής ανα-
φέρεται μόνο σε πολύ βαριές περιπτώσεις
(Na+<115 mEq/L)
• Τα ευρήματα της κακοήθους υπερτασικής
αμφιβληστροειδοπάθειας περιλαμβάνουν την
ελαφρά έως μέτρια στένωση και σκλήρυνση
των αρτηριδίων (στάδιο Ι) και τις έντονες αντα-
νακλάσεις των αγγείων (αγγεία τύπου χάλκινου
σύρματος), με σημεία αρτηριοφλεβικής δια-
σταύρωσης (σημείο Gunn)
• Η εξάτμιση του ιδρώτα προκαλεί κρυσταλλο-
ποίηση και εμφάνισή της στο δέρμα σαν χιόνι
ή αλάτι (ουραιμικός επίπαγος)
• Το χαρακτηριστικότερο εργαστηριακό εύρημα
του εμβολισμού από κρυστάλλους χοληστερό-
λης είναι η εωσινοφιλία
• Ο κοιλιακός πόνος είναι συχνή εκδήλωση της
διαβητικής κετοξέωσης (υπάρχει στο 40-75%
των περιπτώσεων) και η συχνότητά του αυξά-
νεται, όσο τα επίπεδα του αρτηριακού pH και
των HCO3- μειώνονται
• Ως αφυδάτωση αναφέρεται το έλλειμμα μόνο
ύδατος. Είναι η κατάσταση όπου ο ασθενής
παραπονείται για ξηρότητα χειλέων «κολλά το
στόμα μου λέει χαρακτηριστικά», δίψα, υπο-
τονία, ενώ αντικειμενικά δεν διαπιστώνεται
αισθητή μεταβολή της αρτηριακής πίεσης και
της ποσότητας των ούρων
• Υπογκαιμικός είναι o ασθενής που έχει χαμηλή
αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, νηματοειδή
σφυγμό, λεπτό, αδύναμο και ταχύ και αισθά-
νεται συνήθως ζάλη, αδυναμία και εύκολη κό-
πωση
• Τα χαρακτηριστικό του ορού NaCI 0,9% είναι ότι
κατανέμεται μόνο στον εξωκυττάριο χώρο (200
ml στον αγγειακό και τα 800 ml στο διάμεσο)
Κύρια σημεία19
Εικόνα 1: Σημείο Giordano (ελαφρά πλήξη της
πλευροσπονδυλικής γωνίας προκαλεί πόνο στο νεφρό)
Εικόνα 2: Σχηματικά το σημείο Giordano
2.1. Νεφροί
2.1.1. Σημείο Giordano
Η ευαισθησία της πλευροσπονδυλικής γωνίας
είναι δοκιμασία στην οποία ο πόνος προκαλείται
από χτύπημα (κρούση) της περιοχής αυτής, κάτω
από την οποία βρίσκεται ο νεφρός, ο οποίος ανα-
γκάζεται να δονηθεί. Η εξέταση είναι θετική σε
ασθενείς με περινεφρική λοίμωξη (περινεφρικό
απόστημα), πυελονεφρίτιδα (το σημείο ελέγχει
κυρίως την ύπαρξη φλεγμονής στο νεφρό), αλλά
και σε νεφρολιθίαση με υδρονέφρωση, ενώ είναι
αρνητικό ή θετικό σε πολύ μικρό ποσοστό (~10%)
σε απλό κωλικό νεφρού (χωρίς υδρονέφρωση).
Επειδή λοιπόν ο νεφρός είναι ακριβώς κάτω από
το σημείο όπου γίνεται η πλήξη, αυτό ερεθίζει τον
οιδηματώδη και φλεγμαίνοντα ιστό του και εκλύ-
εται ο πόνος (σημειώνεται ότι ο νεφρός βρίσκεται
μέσα στην κάψα του, η οποία ήδη τον συμπιέζει).
Κατά την εκτέλεση της δοκιμασίας αυτής ο
ασθενής μπορεί, είτε να είναι μπρούμυτα, είτε κα-
θιστός. Ο εξεταστής χτυπά με το ένα του χέρι πάνω
στην πλευροσπονδυλική γωνία (γωνία μεταξύ 12ης
πλευράς και σπονδυλικής στήλης) απευθείας ή
τοποθετώντας στο σημείο αυτό το άλλο του χέρι
(παλάμη) το οποίο και πλήττει (Εικ. 1,2). Αν αυτός
αισθανθεί πόνο στην πλήξη, τότε ο νεφρός που
βρίσκεται από κάτω πάσχει (δηλαδή υπάρχει ου-
ρολοίμωξη ή υδρονέφρωση). Εάν δεν αισθανθεί
πόνο, τότε αποκλείεται να πάσχει ο νεφρός. Βεβαί-
ως η ευαισθησία και η ειδικότητα του σημείου δεν
είναι απόλυτα εξακριβωμένη.
Είναι προφανές ότι το σημείο είναι θετικό ετε-
ρόπλευρα (αφού οι νόσοι που ευθύνονται για το
θετικό αποτέλεσμα είναι συνήθως ετερόπλευρες).
Η αντίδραση του ασθενούς στην πλήξη είναι φυσι-
κό να είναι ποικίλη και εξαρτάται εκτός των άλλων
και από την ευαισθησία του στον πόνο.
2.1.2. Ψηλάφηση νεφρών
Οι νεφροί είναι οπισθοπεριτοναϊκά όργανα. Ο
ασθενής τοποθετείται σε σκληρό στρώμα και σε
ύπτια θέση. Το χέρι που θα ψηλαφήσει το νεφρό
τοποθετείται στην πλάτη του (τα δάχτυλα του για-
τρού βρίσκονται στην πλευροσπονδυλική γωνία
και η παλάμη του κατά μήκος της 12ης πλευράς),
ενώ το άλλο του χέρι τοποθετείται στην πρόσθια
κοιλιακή χώρα, παρα-ομφαλικά με την παλάμη
παράλληλα προς τη λευκή γραμμή, πιέζοντας στα-
θερά προς τα πίσω (μέση) και πάνω, φέρνοντας
έτσι το νεφρό ανάμεσα στα δάχτυλά του και πιο
κοντά στο πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα (Εικ. 3). Η
εξέταση γίνεται σε βαθιά εισπνοή, οπότε ο νεφρός
κατεβαίνει, με αποτέλεσμα το χέρι που βρίσκεται
στην κοιλιακή χώρα να αγγίζει τον κάτω πόλο του.
Όταν γίνει αισθητός ο κάτω πόλος του νεφρού,
το ίδιο χέρι μπορεί να ψηλαφήσει το μέγεθος, το
σχήμα και την υφή του, καθώς αυτός επιστρέφει
στη φυσιολογική του θέση. Ο φλεγμένων νεφρός
αγγίζοντας τα δάχτυλα πονάει και αυτό γίνεται
αντιληπτό από τον ασθενή. Αν δεν φλεγμαίνει ή
αν δεν είναι διατεταμένη η κάψα του, δεν εκλύεται
πόνος.
2. Αντικειμενικά ευρήματα νόσων του ουροποιητικού
12η πλευρά
Πλευροσπονδυλική
γωνία20Κλινικά και Εργαστηριακά Ευρήματα Νόσων του Ουροποιητικού
Εάν γίνει αντιληπτός (αισθητός) ο νεφρός, ζητεί-
ται από τον ασθενή να εκπνεύσει και να κρατήσει
την αναπνοή για μία στιγμή και στη συνέχεια να
εισπνεύσει και πάλι. Μπορεί να γίνει αισθητός ο
νεφρός να κινείται και πάλι προς τα κάτω. Επανα-
λαμβάνεται κατόπιν η εξέταση και από την άλλη
πλευρά.
2.2. Προστάτης
2.2.1. Αντικειμενικά ευρήματα
Ψηλάφηση Σε υπερτροφία προστάτη με απο-
φρακτικά φαινόμενα διαπιστώνεται η ουροδόχος
κύστη διογκωμένη (επικρουστικά το κυρτό της
αμβλείας επιφάνειας είναι προς τα πάνω). Δια-
γνωστικά καλό είναι να αποκλείεται η παρουσία
φίμωσης, βαλανίτιδας ή στενωμάτων ουρήθρας.
Στη δακτυλική εξέταση του προστάτη με υπερτρο-
φία διαπιστώνεται διογκωμένος αδένας (εκτός αν
πρόκειται για υπερτροφία του μέσου λοβού, οπότε
δεν διαπιστώνεται μεγάλος προστάτης), με ομαλό
περίγραμμα. Αν ο προστάτης στη δακτυλική είναι
σκληρός με ανώμαλη επιφάνεια πιθανολογείται
κακοήθεια, ενώ αν είναι ευαίσθητος με ομαλό
περίγραμμα προστατίτιδα. Εργαστηριακά η ου -
ρομετρία παρέχει πληροφορίες για τη δυσκολία
με την οποία ανοίγει ο σφιγκτήρας της ουροδόχου
κύστεως, ενώ το υπερηχοτομογράφημα προσδιο-
ρίζει τον υπολειπόμενο όγκο ούρων.
Δακτυλική εξέταση προστάτη Κατά τη δακτυλι-
κή εξέταση του προστάτη ο γιατρός, φορώντας
γάντια με λιπαντική αλοιφή, εισάγει τον δείκτη
του στο ορθό (παχύ έντερο), προκειμένου να
ψηλαφίσει τον προστάτη. Με τον τρόπο αυτό
ελέγχει το μέγεθος (παρουσία υπερτροφίας ή όχι),
την υφή (φυσιολογικά είναι ομαλός στην αφή),
τη θερμοκρασία και την ευαισθησία του (πόνος
σε φλεγμονώδη νόσο) κατά την ψηλάφηση. Αν
και η εξέταση αυτή προκαλεί κάποια δυσφορία,
δεν είναι επώδυνη και διαρκεί ελάχιστο χρόνο. Η
εξέταση γίνεται είτε σε γωνατο-αγκωνιαία θέση
(Εικ. 4), είτε σε ύπτια.
Η δακτυλική εξέταση βοηθά στην εκτίμηση του
προστάτη (όγκος, υφή, ευαισθησία). Όταν υπάρχει
υποψία προστατίτιδας, πρέπει η δακτυλική να
γίνεται απαλά, διότι μία βίαια εξέταση μπορεί να
προκαλέσει βακτηριδιαιμία και σήψη.
Εικόνα 3: Ψηλάφηση νεφρού
Εικόνα 4: Δακτυλική εξέταση προστάτη
(γονατο-αγκωνιαία θέση)
Ορθό
Προστάτης