Όταν η λογική κυνηγάει τη μνήμη: Η πολυδιάστατη απειλή της νόσου Αλτσχάιμερ στον 21ο αιώνα

Όταν το φθινόπωρο του 1901 ο γερμανός ψυχίατρος Αλοΐσιος Αλτσχάιμερ αναλάμβανε την ιατρική παρακολούθηση της κυρίας Αυγούστας Ντίτερ, η οποία στα 51 της χρόνια παραπονιόταν για απώλεια μνήμης, παραισθήσεις και διαταραχές στην προσωπικότητά της, ήταν ακόμη νωρίς για να αντιληφθεί ότι βρισκόταν ενώπιον των συμπτωμάτων μιας πρωτοφανέρωτης νόσου, την οποία αργότερα θα περιέγραφε ως «μια χαρακτηριστικά δριμεία ασθένεια του φλοιού του εγκεφάλου» και που χρόνια μετά τον θάνατό του όλοι θα την αποκαλούσαν προς τιμήν του με το όνομά του: νόσος Αλτσχάιμερ. Χρειάστηκε όμως να περάσει από τότε τουλάχιστον ένας αιώνας, για να μπορέσει σταδιακά η ιατρική κοινότητα να αντιληφθεί τη σοβαρότητα και τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά αυτής της ασθένειας, που αποτελεί πλέον την πιο συνηθισμένη αιτία άνοιας. Εκείνο ωστόσο που τα τελευταία χρόνια εντυπωσιάζει αλλά και ανησυχεί τους ειδικούς είναι αφενός η αδυναμία ανακάλυψης αποτελεσματικής θεραπείας και αφετέρου η ανησυχητικά επιταχυνόμενη συχνότητα εμφάνισής της ανά την υφήλιο: κάθε τρία δευτερόλεπτα καταγράφεται ένα νέο περιστατικό, ενώ με βάση τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιμένουμε υπερτριπλασιασμό τους μέχρι το 2050.

Πέρα όμως από τα ιατρικής φύσεως ερωτήματα που αναζητούν απάντηση, η νόσος Αλτσχάιμερ εγείρει και ζητήματα κοινωνικής ευαισθησίας και ενδιαφέροντος, αφού πλάι στον ασθενή που πάσχει από άνοια συμπορεύεται το μέλος εκείνο της οικογένειάς του που έχει επωμιστεί τον πραγματικά ευαίσθητο και επώδυνο ρόλο της φροντίδας του. Ο συλλογικός αυτός τόμος επιχειρεί λοιπόν να διεισδύσει με επιστημονικά υπεύθυνο λόγο στις ποικίλες πλευρές του σύνθετου και πολυπαραγοντικού προβλήματος της νόσου Αλτσχάιμερ. Απευθύνεται πρωτίστως σε γιατρούς, φοιτητές της ιατρικής και επαγγελματίες υγείας, ταυτόχρονα όμως ενδιαφέρει το ευρύτερο κοινό, αφού μαζί με την κλινική διάσταση του προβλήματος πραγματεύεται και την αντίστοιχη κοινωνική, επιθυμώντας να συμβάλει στην ενημέρωση όλων γύρω από τις δυνατότητες που παρέχονται στη χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως, για τη φροντίδα των ασθενών και των οικογενειών τους, μέσα από τη λειτουργία των κατάλληλων δομών παροχής υπηρεσιών. Τέλος, τονίζει την ελπιδοφόρα προοπτική για εξεύρεση οριστικής θεραπείας, την οποία υπόσχεται αφενός η καινοτόμος έρευνα που διεξάγεται στα πεδία της διάγνωσης και της πρόγνωσης της νόσου, και αφετέρου ο νεο-αναδυόμενος κλάδος της Ιατρικής Ακριβείας με τη ρηξικέλευθη προσέγγισή του επί του προβλήματος.