Τοξικολογία στον σύγχρονο κόσμο

Περιγραφή

Συνεργάτες

Ευγένιος Αγαθοκλέους
Αθανάσιος Αλεγκάκης
Ελένη Βακωνάκη
Κωνσταντίνος Βαρδαβάς
Αλέξανδρος Βαρδαβάς
Ζαχαρένια Βλατά
Μαρίνα Γουμένου
Νικόλαος Δρακούλης
Μαρία Θανάσουλα
Ευαγγελία Ιατρού
Ματθαίος Καββαλάκης
Αικατερίνη Καλλιαντάση
Βασιλική Καρζή
Εμμανουήλ Κοκκινάκης
Δημήτριος Κουρέτας
Αθηνά Μαρκουίζου
Αικατερίνη Νικηταρά
Ταξιάρχης – Κωνσταντίνος Νικολουζάκης
Μαρία Παπασάββα
Δημήτριος Πετράκης
Ελισάβετ – Μαρία Ρενιέρη
Κωνσταντίνος Σαϊτάνης
Ευαγγελία Σαράντη
Δημοσθένης Σαρηγιάννης
Πολυχρόνης Στιβακτάκης
Ιωάννης Τσακίρης
Κωνσταντίνος Τσαρούχας
Χριστίνα Τσιτσιμπίκου
Δημήτριος Τσουκαλάς
Άννα Φυτρολάκη
Anca Oana Docea

Περιεχόμενα

Βιογραφικό
ΠΡΟΛΟΓΟΣ κ. Δημητρίου Σπαντίδου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ κ. Αριστείδη Τσατσάκη
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
2. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
2.1 Εισαγωγή
2.2 Εργατικό ατύχημα & Επαγγελματική ασθένεια
2.3 Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου
2.4 Αναγνώριση πηγών κινδύνου
2.5 Επιθεώρηση εργασίας
2.6 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
2.7 ΧΡΗΣΙΜΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ & ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
Βιβλιογραφία
3. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ
4. ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ
4.1 Ο Κανονισμός CLP
4.2 Ο Κανονισμός REACH
4.3 Καταχώρηση (Registration) Χημικών Ουσιών
4.3.1 Δελτία δεδομένων ασφαλείας (ΔΔΑ)
4.4 Σενάρια έκθεσης
4.5 Αδειοδότηση
Βιβλιογραφία
5. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ
5.1. ΟΔΟΙ ΈΚΘΕΣΗΣ
5.2 Τρόποι Απορρόφησης
5.3 Κατανομή
5.4 Βιομετατροπή
5.5 Απέκκριση
6. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΡΜΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ
6.1 Φυσιολογική καταπόνηση: Η μελέτη της δόσης-απόκρισης
6.2 Τα ευρέως χρησιμοποιούμενα υποδείγματα δόσης-απόκρισης
6.3 Το υπόδειγμα της όρμησης
6.4 Ιστορικά στοιχεία για την όρμηση
6.5 Όρμηση: από το παρασκήνιο στο προσκήνιο
6.6 Ενδεικτικά παραδείγματα του φαινομένου της όρμησης
6.7 «Ορμητικές αβεβαιότητες»
6.8 Συμπερασματικά
Βιβλιογραφία
7. ΦΑΡΜΑΚΑ
7.1. Σαλικυλικά οξέα
7.1.1. Χρήση
7.1.2. Μηχανισμός δράσης και τοξικότητα
7.2. Παρακεταμόλη
7.2.1. Χρήση 94
7.2.2. Μηχανισμός δράσης και τοξικότητα
7.3. Αγχολυτικά – υπνωτικά φάρμακα
7.3.1. Βαρβιτουρικά
7.3.1.1. Χρήση
7.3.1.2. Μηχανισμός δράσης και τοξικότητα
7.3.2. Βενζοδιαζεπίνες
7.3.2.1. Χρήση
7.3.2.2. Μηχανισμός δράσης και τοξικότητα
7.4. Τρικυκλικά – αντικαταθλιπτικά
7.4.1. Χρήση
7.4.2. Μηχανισμός δράσης και τοξικότητα
Βιβλιογραφία
7.5 Έλεγχος τοξικότητας φαρμάκων – Κλινικές μελέτες φάσης Ι
Βιβλιογραφία
8. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΗΡΕΜΙΣΤΙΚΩΝ – ΥΠΝΑΓΩΓΩΝ
8.1. ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
8.1.1. Ταξινόμηση
8.1.2. Φυσικές και χημικές ιδιότητες
8.1.3. Φαρμακοκινητική / Τοξικοκινητική των αγκαθωτώνπαραγώγων
8.1.4. Τοξικοδυναμική των βαρβιτουρικών παραγώγων
8.1.4.1. Τοξικολογικές επιπτώσεις
8.1.5. Διαγνωστικές δοκιμές και δοσολογία βαρβιτουρικών ενώσεων σε βιολογικό περιβάλλον
8.1.6. Θεραπεία της δηλητηρίασης με βαρβιτουρικά
8.1.6.1. Θεραπεία οξείας δηλητηρίασης από βαρβιτουρικά
8.1.6.2. Θεραπεία χρόνιας δηλητηρίασης από βαρβιτουρικά
Βιβλιογραφία
8.2. ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΕΣ
8.2.1. Ταξινόμηση
8.2.2. Φυσικές και χημικές ιδιότητες
8.2.3.Φαρμακοκινητική / Τοξικοκινητική των βενζοδιαζεπινών
8.2.4. Τοξικοδυναμική των βενζοδιαζεπινών
8.2.4.1. Τοξικολογικές επιπτώσεις
8.2.5. Διαγνωστικές δοκιμές και μέτρηση βενζοδιαζεπινικών παραγωγών σε βιολογικό περιβάλλον
8.2.6. Θεραπεία της δηλητηρίασης από βενζοδιαζεπίνη
8.2.6.1. Θεραπεία οξείας δηλητηρίασης από βενζοδιαζεπίνη
8.2.6.2. Θεραπεία χρόνιας δηλητηρίασης από βενζοδιαζεπίνη
Βιβλιογραφία
8.3. Η ΦΛΟΥΜΑΖΕΝΙΛΗ
8.3.1. Φαρμακοκινητική / Τοξικοκινητική της φλουμαζενίλης
8.3.2. Φαρμακοδυναμική και τοξικοδυναμική της φλουμαζενίλης
8.3.2.1. Τοξικολογικές επιπτώσεις
8.3.3. Ανίχνευση και μέτρηση της φλουμαζενίλης σε βιολογικό περιβάλλον
Βιβλιογραφία
9. ΝΙΚΟΤΙΝΗ
9.1. ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ
9.2. ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ
9.3. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
9.3.1. ΤΟΞΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ
9.3.2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΣΤΗ ΝΙΚΟΤΙΝΗ
Βιβλιογραφία
10. ΑΛΚΟΟΛ
10.1. Αιθυλική αλκοόλη
10.2. Φαρμακοκινητική
10.3. Μεταβολισμός
10.4. Φαρμακολογική δράση αλκοόλης στο κεντρικό νευρικό σύστημα
10.5. Φαρμακολογική δράση αλκοόλης στα λοιπά συστήματα του οργανισμού
10.6. Θεραπεία
Βιβλιογραφία
11. ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
11.1. Εισαγωγή
11.2. Κάνναβη
11.2.1. Συνθετικά κανναβινοειδή
11.3. Οπιούχα
11.4. Κοκαΐνη
11.5. Μανδραγόρας
11.6. Δατούρα
11.7. Κατ (khat)
11.8. Μανιτάρια
11.9. Φαιντανύλη
11.10. Σχήματα αποτοξίνωσης
11.10.1. Βουπρενορφίνη
Βιβλιογραφία
12. ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ
12.1. Εισαγωγή
12.2. Κατηγορίες απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων
12.2.1. Απαγορευμένες Μέθοδοι
12.2.2. Κατηγορίες ουσιών που απαγορεύονται περιστασιακά
12.3. Επιθυμητές και ανεπιθύμητες ενέργειες του Ντόπινγκ
12.4. Ανδρογενή Αναβολικά Στεροειδή (ΑΑΣ)
12.5. Κίνδυνος καρκινογένεσης από τη χρήση ΑΑΣ
12.6. Ψυχολογικές επιδράσεις και εξάρτηση
12.7. Επίλογος
Βιβλιογραφία
13. ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ
13.1. Φυτοπροστατευτικές ουσίες: Εισαγωγή στα φυτοφάρμακα και τη χρησιμότητα τους
13.2. Κατηγοριοποίηση των κυριότερων φυτοπροστατευτικών ουσιών
13.2.1.Οργανοχλωριωμένοι υδρογονάνθρακες
13.2.2.Οργανοφωσφορικοί εστέρες
13.2.3.Καρβαμιδικά
13.2.4.Πυρεθροειδή
13.2.5.Νεονικοτινοειδή
13.3. Συνέπειες χρήσης των φυτοφαρμάκων στην υγεία του ανθρώπου
13.4. Αξιολόγηση κινδύνου για τον άνθρωπο
13.4.1. Η ανάλυση της ανθρώπινης τρίχας
13.4.2. Μηχανισμοί εναπόθεσης φαρμάκων στην τρίχα
13.5. Δηλητηριάσεις ανά κατηγορία φυτοφαρµάκων
13.5.1. Οργανοχλωριωμένοι υδρογονάνθρακες
13.5.2. Οργανοφωσφορικοί εστέρες
13.5.3. Καρβαµιδικά
13.5.4. Πυρεθροειδή
13.5.5. Νεονικοτινοειδή
Βιβλιογραφία
14. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ
14.1. Εισαγωγή
14.2. Ορισμός και ιστορία φυτοφαρμάκων
14.3. Ο ρόλος των φυτοφαρμάκων στην υγεία και στο περιβάλλον
14.4. Mηχανισμοί δράσης των φυτοφαρμάκων (>83 Long Demetrios Petrakis)
14.5. Οι επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα
14.5.1. Οι επιπτώσεις της χρόνιας έκθεσης σε φυτοφάρμακα στα παιδιά
14.5.2. Μακροχρόνιες επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων σε ζώα, φυτά και περιβάλλον
14.6. Διαπιστώσεις και συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
15. ΜΕΤΑΛΛΑ
15.1. Τα μέταλλα ως τοξικοί παράγοντες
15.2. Παράγοντες που επηρεάζουν την τοξικότητα των μετάλλων
15.3. Οδοί έκθεσης και πρόσληψης
15.4 Τοξικοκινητική
15.5. Βασικοί μοριακοί μηχανισμοί τοξικότητας των μετάλλων
15.6. Βιοπαρακολούθηση και δείκτες έκθεσης σε μέταλλα
15.7. Διάγνωση και θεραπεία της δηλητηρίασης από μέταλλα: Γενικές πτυχές
15.7.1. Διάγνωση
15.7.2. Αντιμετώπιση
15.7.3. Χηλικοί παράγοντες
15.8. Μέταλλα και μεταλλοειδή που χαρακτηρίζονται ως τοξικά
15.8.1. Μόλυβδος (Pb)
15.8.2. Κάδμιο (Cd)
15.8.3. Υδράργυρος (Hg)
15.8.4. Αρσενικό (As)
15.8.5. Χρώμιο (Cr)
15.8.6. Νικέλιο(Ni)
15.9. Απαραίτητα Μέταλλα: Αξιολόγηση των κινδύνων τοξικότητας
15.9.1. Σίδηρος (Fe)
15.9.2. Χαλκός (Cu)
15.9.3. Ψευδάργυρος (Zn)
Βιβλιογραφία
16. ΑΝΟΣΟΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ
16.1. Εισαγωγή
16.2. Ανοσοποιητικό σύστημα
16.2.1. Λειτουργίες
16.2.2. Στοιχεία του ανοσοποιητικού συστήματος
16.2.3. Η υπόθεση της επιλογής των κλώνων
16.2.4. Ανοσοαποκρίση
16.2.5. Χυμική ανοσία
16.2.6. Μηχανισμοί ελέγχου
16.3. Ανοσοτοξικότητα
16.3.1. Ορισμοί και συνέπειες
16.3.2. Αναπτυξιακή ανοσοτοξικότητα
16.3.3. Απόψεις-θεωρήσεις
16.4. Εκτίμηση της ανοσοτοξικότητας
16.4.1. Περιοχές έρευνας της ανοσοτοξικολογίας
16.4.2. Πειραματικά μοντέλα
16.4.3. Μέθοδοι στην ανοσοτοξικολογία / ανοσοκαταστολή
16.4.4. Δοκιμές ελέγχου
16.4.4.1. Μη λειτουργικές δοκιμές / Μέτρηση επιφανειακών δεικτών σε σπληνοκύτταρα
16.4.4.2. Λειτουργικές δοκιμές
16.4.4.2.1. Έμφυτη ανοσία / Δοκιμή για κυτταροκτόνα κύτταρα (ΝΚ) με 51Cr
16.4.4.2.2. Χυμική ανοσία / Μέτρηση IgM αντισωμάτων με μορφοποίηση πλακών (IgM Plaque Forming Cell Assay)
16.4.4.2.3. Δοκιμές αντίστασης του ξενιστή
16.4.5. Εκτίμηση κινδύνου στην ανοσοτοξικολογία
16.4.6. Αξιολόγηση της ανοσολογικής ικανότητας στον άνθρωπο
16.4.7. Επισημάνσεις
16.5. Παραδείγματα
16.5.1. Παράγοντες ανοσοκαταστολής
16.5.2. Δυναμικοί μηχανισμοί ανοσοκαταστολής
Βιβλιογραφία
17. ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ
17.1. Ελεύθερες ρίζες και δραστικά είδη οξυγόνου
17.2. Ενδογενείς πηγές
17.3. Εξωγενείς πηγές
17.4. Επιδράσεις ελευθέρων ριζών
17.5. Οξειδωτικό στρες
Βιβλιογραφία
18. ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ – ΤΟΞΙΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ
18.1. Ιστορικά στοιχεία
18.2. Ο ρόλος των πολυμορφισμών στη Φαρμακοκινητική (ΦΚ)
και Φαρμακοδυναμική (ΦΔ) των Ξενοβιοτικων
18.3. Γενετικοί Πολυμορφισμοί και Φαρμακευτική Ανταπόκριση
Βιβλιογραφία
19. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΔΕΙΚΤΕΣ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑΣ
19.1. Μεταβολισμός και Μεταβολομική
19.2. Η Μεταβολομική στην αξιολόγηση της κατάστασης της ανθρώπινης υγείας
19.3. Αιτίες μεταβολικών διαταραχών στα χρόνια νοσήματα και ο ρόλος της Μεταβολομικής
19.4. ΓΗΡΑΝΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΤΕΛΟΜΕΡΩΝ
19.4.1. Γήρανση και χρόνια νοσήματα
19.4.2. Σημασία του μήκους των τελομερών στη γήρανση
19.4.3. Επίδραση της διατροφής στο μήκος των τελομερών
19.4.4. Ενεργοποιητές της τελομεράσης
19.4.4.1. Φυσικοί ενεργοποιητές τελομεράσης
19.4.4. 2. Ενεργοποίηση τελομεράσης με γονιδιακή θεραπεία
19.4.4. 3. Συνθετικοί ενεργοποιητές τελομεράσης
19.4.5. Μέθοδοι μέτρησης μήκους των τελομερών
Βιβλιογραφία
20. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
20.1. Εισαγωγή στην έκθεση κινδύνου
20.2. Το θεωρητικό πρόβλημα
20.3. Ένα συνοπτικό θεωρητικό παράδειγμα
20.4. Η αναζήτηση των τοξικών ορίων
20.5. Μαθηματικές προσεγγίσεις
21. ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ
21.1 Εισαγωγή
21.2. Ποσοτικές Σχέσεις Δομής – Ενεργότητας (QSARs)
21.2.1. Εισαγωγή στο QSARs
21.2.2. Σκοπός QSARs
21.2.3 Εφαρμογές των QSARs
21.2.4 Μοριακοί περιγραφικοί δείκτες
21.2.5 Ταξινόμηση των QSARs
21.2.5.1 Ταξινόμηση με βάση το περιγραφόμενο επίπεδο μοριακής δομής
21.2.5.2 Ταξινόμηση βάσει του σκοπού
21.2.5.2.1 QSARs για παραμετροποίηση μοντέλων PBBK
21.2.5.2.2 QSARs για την αξιολόγηση της τοξικότητας
21.3. Μοντέλα βιοκινητικής βασισμένα στην φυσιολογία
21.3.1 Επισκόπηση μοντέλων βιοκινητικής βασισμένα στη φυσιολογία (PBBK)
21.3.2 Μοντέλα εσωτερικής δοσιμετρίας
21.3.3 Αφομοίωση δεδομένων ανθρώπινης βιοπαρακολούθησης – αναδόμηση της έκθεσης
21.4 Βιοπληροφορική
21.4.1 Εισαγωγή και αντικείμενα
21.4.2 Διατύπωση Προβλήματος
21.4.2.1 Εξαγωγή δεδομένων
21.4.2.1.1 Περιγραφική εξαγωγή δεδομένων
21.4.2.1.2 Προγνωστική εξαγωγή δεδομένων
21.4.2.2 Αλγόριθμοι εξαγωγής δεδομένων
21.4.2.2.1 Ομαδοποίηση
21.4.2.2.2 K-means
21.4.2.2.3 Αυτό-οργανωμένος Χάρτης
21.4.2.2.4 Ιεραρχική Ομαδοποίηση
21.4.2.2.5 Μέθοδοι βασισμένες σε θεωρητικά γραφήματα
21.4.2.2.6 Ανακάλυψη Προτύπων
21.4.2.2.7 Apriori
21.4.2.2.8 FP-Growth
21.4.2.2.9 LPMiner
21.4.2.2.10 K-Πλησιέστεροι Γείτονες
21.4.2.2.11 Δέντρα Αποφάσεων
21.4.2.2.12 Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα
21.4.2.2.13 Μηχανές Διανυσμάτων Υποστήριξης
21.4.2.2.14 Μπαγεσιανά Δίκτυα
21.4.2.2.15 Ασαφής Λογική
Βιβλιογραφία
22. στοιχεια συγχρονησ τοξικολογιασ
22.1 Εισαγωγή
22.2 Ενδοκρινείς Διαταράκτες
22.3 Τα 3Rs
22.4 Τοξικολογία Μειγμάτων Χημικών Ουσιών και Προσομοίωση Κινδύνου σε Ρεαλιστικά Σενάρια
22.5 Υλικό για μελέτη